De speedpresentatie maakt school: je krijgt korte tijd om je idee toe te lichten. Fouten verzwijg je niet, maar zijn om van te leren. (door Marjolijn van Heemstra, overgenomen uit Trouw)
Interaction designer Janneke Sluijs is nog halverwege een zin als in het katheder waar zij achter staat rode letters oplichten: Stop. Applaus. Snel, voordat het publiek in de overvolle zaal met applaus haar presentatie beëindigt, maakt ze nog even haar verhaal af. Ze had tien minuten om het maakproces van haar laatste ontwerp toe te lichten, het is haar maar net gelukt.
Het is de vierde editie van This Happened, een avond waarop ontwerpers in precies tien minuten een idee of project inzichtelijk moeten maken voor publiek. Op een verlichte klok in het katheder wordt afgeteld. Na de speedpresentatie krijgt het publiek tien minuten om vragen te stellen en dan is de volgende aan de beurt.
Het doel is in korte tijd inzicht te krijgen in een ontwerp- of denkproces. Geen langdradige verkooppraatjes of slaapverwekkende uiteenzettingen maar een reeks bondige, krachtige verhalen die het publiek inspireren. Het concept is populair. This Happened, begonnen als klein initiatief in Londen, is inmiddels in vijf landen overgenomen. De avond in Utrecht, waarop Sluijs haar idee presenteerde, was via internet in een minuut uitverkocht.
(Op de foto het team van PechaKucha Maastricht). Ook in andere formats is het speedpresenteren geliefd. De oorspronkelijk Japanse Pecha Kucha avonden (Pecha Kucha is Japans voor ’het geluid van conversatie’) waar elke spreker zes minuten en veertig seconden krijgt toebedeeld, worden inmiddels met veel succes over de hele wereld georganiseerd, ook in Nederland. Voor de New Yorkse Slideluck Potshow, waarin kunstenaars tijdens een diner in precies vijf minuten hun werk presenteren, staan er elke editie honderden mensen op de wachtlijst. Voor alle avonden geldt: wat wordt gepresenteerd hoeft niet af te zijn, als het maar origineel is en de spreker zich aan de afgesproken tijd houdt.
De korte duur van de presentaties geeft de avond een bepaald soort energie, zegt ontwerper Kars Alfrink, die vorig jaar This Happened naar Nederland haalde. „Ik raak er van opgeladen en het maakt het bovendien overzichtelijk voor de onervaren sprekers die we hier vaak hebben.”
Het idee achter het eindproduct zien, vindt Alfrink het mooiste aan This Happened. „Je ziet de ’making of’ van producten, van de eerste tot de laatste stap en alles ertussenin. Sprekers moeten ons hun proces tonen. Op een geslaagd product zonder verhaal of een glad verkooppraatje zitten we niet te wachten. We willen horen wat er fout ging, welke misstappen er werden gemaakt en welke vragen er opdoken. Daar kan het publiek over meedenken en praten in de tien minuten na de presentatie. De uitwisseling is heel belangrijk. De zaal moet op gelijke voet staan met de spreker, daarom hebben ze ook evenveel tijd.”
Aan de Noot, het apparaat dat Janneke Sluijs presenteerde en dat bedoeld is om de resultaten en sfeer van brainstorm en ontwerpsessies vast te leggen, moet nog gesleuteld worden. Het is een kleine klip waar tijdens de sessies post-its met aantekeningen of schetsen aan bevestigd kunnen worden. Op het moment dat dat gebeurt slaat de Noot een geluidsopname op van vijftien seconden rondom het moment van bevestigen. Na de bijeenkomst kun je per aantekening de Noot indrukken en terughoren in welke context de notitie gemaakt werd, wat er verder gezegd en gedacht werd en wat de sfeer van het gesprek was.
De software is nog niet volledig betrouwbaar, toch wilde Sluijs hem graag aan een publiek laten zien. „Dat is juist leuk, het geeft een realistisch beeld van een ontwerpproces. Het gaat met vallen en opstaan. Fouten zijn noodzakelijk om verder te komen. Door er zo naar te kijken genereer je een andere manier van denken. Je gaat de poging waarderen.” De tijdsdruk vond ze lastig: „Je kan en wil zoveel vertellen. Gelukkig kon ik veel kwijt in de vragenronde.”
Bij Pecha Kucha hebben de sprekers nog minder tijd. Twintig beelden, twintig seconden per beeld, luidt het dwingende format. „Door het strakke keurslijf moet je terug naar de essentie van een idee”, zegt Jean Paul Toonen, een van de organisatoren van Pecha Kucha in Maastricht. „Ervaren sprekers kunnen niet terug vallen op wolligheid en om de kern heen praten. Onervaren sprekers worden gedwongen hun zenuwen te overwinnen. Je moet het simpel en eenvoudig houden en toch het publiek prikkelen. Dat geeft het verhaal een nieuwe dimensie. En als je het saai vindt, is het prettig om te weten dat het zo weer voorbij is.” Bij This Happened komen uitsluitend ontwerpers aan het woord, voor Pecha Kucha mag in principe iedereen zich opgeven.
Een greep uit de deelnemerslijsten van verschillende avonden: een fietsslotenverzamelaar toont zijn verzameling, een kunstenaar presenteert papieren sculpturen, Astronaut Wubbo Ockels vertelt over ’de missie na een ruimtereis’. Toonen: „Mensen presenteren dingen waar je zelf nooit op zou komen. Een design frietprikker bijvoorbeeld, of chess boxing, een combinatie van schaken en boksen. Tijdens een goede presentatie leer je in zes minuten hoe iemand anders naar de wereld kijkt.” De combinatie van entertainment en diepgang, dat is wat Pecha Kucha volgens Toonen zo populair maakt. Net als bij This Happened is de dialoog met het publiek minstens zo belangrijk als de snelle voordrachten. Toonen: „In de pauzes gaan mensen in gesprek over wat er gezegd wordt. Je kunt je aansluiten bij een idee of samen verder denken. Het is een grote uitwisseling van ideeën en inspiratie.”
Pecha Kucha heeft zich inmiddels verspreid over meer dan achthonderd steden over de hele wereld. In Nederland worden de avonden georganiseerd in Rotterdam, Groningen, Eindhoven, Maastricht, Amsterdam en Den Haag.
